Bilbao = ‘Vau’

“Bilbao is vau”. Hoe ik daar op kom, daar kom ik zo op. Laat ik bij het begin beginnen.

De reis naar Bilbao verliep soepel: M bracht me naar Schiphol, met Rocinante strak verpakt in een giga-kartonnen doos, die maar net in de auto paste. Ikzelf ook goed ‘verpakt’ met mondmasker, spatscherm en plastic handschoenen; ‘just in case’. Weliswaar zit er één dosis discutabel vaccin in m’n arm, maar naar Schiphol gaan, is zoiets als Sodom en Gomorra bezoeken: de internationale ‘hub’ van diverse virus-varianten.. Maar druk was het gelukkig niet en ik had zowaar mijn hele rij (van twee stoelen) voor mij alleen. Twee uurtjes niet ademen en voor ik het weet land ik door de mist (helaas de Pyreneëen niet gezien) in Noord Spanje, ook wel de groene kust genoemd (dus veel regen..).

Bilbao Aeropuerto is van een staaltje moderne kunst, die Calatrava zou hebben kunnen ontwerpen… en dat heeft hij dan ook. Jeweetwel, de architect van die futuristische gebouwen in de drooggelegde rivierbedding in Valéncia (én van een afgeblazen, megalomane Campus Maastricht, maar dat komt omdat wij Nederlanders bij unieke projecten graag de vinger op de knip willen houden..). Nee, de Spanjaarden kunnen wel overweg met grootse ontwerpen en dan mag het (ietsje) meer kosten. 😉

Een schitterende, bijna verwarrende entrée in Baskenland!

Carlos van Radiotaxi Bilbao krapt op zijn bijna kale bol als hij mij aan ziet komen met mijn fietsdoos. Even uitleggen: normaliter pleeg ik mijn fietsreizen niet per taxi af te leggen, maar toen ik thuis de eerste kilometers inspecteerde met google maps/earth, zag ik dat Bilbao en zijn vliegveld zijn gescheiden door een flinke ‘pukkel’, waarlangs keurige snelwegen lopen om snel in het centrum te geraken. Met de eerste dagen na aankomst als weerbericht: regen, leek het me niet zo verstandig om de 15km naar het centrum ongetraind trappend af te leggen. Dus voor vertrek de maten van de doos doorgegeven (‘hij past in een C5-break’), maar Carlos denkt dat de ‘Mercedes Van’ die hij heeft geregeld, niet groot genoeg is. Samen puzzelen we welke stoelen eruit zouden moeten (opklappen kan niet), maar bij nader inzien denkt hij dat het lukt als hij alle hoofdsteunen verwijdert, zodat rocinante-in-doos bovenop de rugleuningen kan liggen. En zo geschiedt het! Hij rijdt ons via een pittige klim naar het Casco Viejo van de stad; het miezert, dus ben ik even dubbel blij met deze ‘luie’ start.

Mijn eerste indruk van Bilbao is dat het enigszins bevreemdt, of vervreemdend is. En daar komt de ‘vau’. Hoewel ik veel van mijn middelbare-school-tijd ben vergeten, is dit woord me altijd bijgebleven van mijn leraar Duits, die een fan was van Bertolt Brecht en dus van het vervreemdings-effect, het ‘vau-effekt’ (naar de eerste Duitse letter van ‘verfremdung’)*. Niet alleen leveren de met mondmaskers bedekte gezichten van de mensen aan de tafeltjes op de terrassen (alleen even af om een slok of een hap te nemen!) een surrealistisch beeld op, waar je als toeschouwer even aan moet wennen, maar ook de combinatie van oude en nieuwe architectuur, naast elkaar, maar soms ook op elkaar, geven me het gevoel dat ik op een andere planeet ben beland.

*Brecht had de gewoonte in zijn toneelstukken plotseling een luide knal te laten horen, of ineens de toeschouwers vermanend toe te spreken, opdat het publiek niet te veel zou worden meegezogen in zijn stuk; een moment van vervreemding dus. Tsja, je zal het maar onthouden hebben (en zoveel andere, belangrijker zaken zijn vergeten 😉).

Vervreemdend dus, maar reuze interessant. Met als topattractie het gebouw en de entourage van hét museum van Bilbao, het Guggenheim. Aan de ene kant van de Ría de Nervion (met eb en bloed, ook zo’n element dat je niet verwacht in een stad die 21km van de kust -Playa de Sopelana aan de Golf van Biskaje- is verwijderd) staan gotische gebouwen tegen een met veel groen en een enkele palm beklede helling..;

..aan de andere straalt de zilveren bedekking van het hypermoderne icoon van de stad je tegemoet (het is gelukkig tijdens mijn bezoek vandaag heerlijk zonnig!), met ernaast een felrode één-pyloons tuigbrug en een uit elkaar gereten ‘wolkenkrabber’ (ik moet nog opzoeken wat de betekenis ervan is; Carlos zei er iets over in de taxi, maar dat verstond ik niet door de mondkapjes).

Je waant je dus het ene moment in de 19^e eeuw en als je je omdraait sta je op de planeet Vulcanus, met een groteske spin (‘Maman’), die je in een onbewaakt moment kan inspinnen en verorberen. Ik krijg er niet bepaald moederlijke gevoelens bij! Maar het bloemen ‘whiskyhondje’ Puppy van Jeff Koons voor de entrée van het museum (nu mét mondkapje), is van een iets minder angstaanjagend kaliber.

*Eenzame 19e eeuwse industrie schoorsteen*

Zo dwaal ik door de stad, die net als zijn naamgenoot, op één letter na, Lisboa, over de heuvels uitdijt en waar je op verschillende plaatsen een lift kan nemen naar de bovenstad. Alleen een krakend trammetje omhoog ontbreekt hier. Boven op de heuvel heb ik een mooi uitzicht over de stad en de rivier en ik verbeeld me dat ik nog de geluiden van de scheepswerven hoor, op de plek waar het museum en de omliggende moderne gebouwen zijn verrezen; scheepswerven en zware metaalindustrie, die Bilbao in vroeger tijden tot een rijke Baskische stad hebben gevormd, totdat de zgn. ‘autarkie’ (economisch isolement) verval inluidde. Maar met de komst van het museum is van isolement geen sprake meer, zelfs niet in corona-tijd. De stad bruist van het leven en de gezelligheid, al is het nu om 20:00u even afgelopen. Plaza Nueva, waar mijn pensionkamer op uitkijkt, was vandaag boordevol gevuld met luid pratende Bilbo’s (rumoer met mondmasker!). Dat is niet oneerbiedig bedoeld: in het Euskerisch (Baskisch) heet de stad Bilbo. Nu om 21:00 is het plein leeg, op een verdwaalde kat na en kan je een speld horen vallen. Over vervreemding gesproken…